آسیب شناسی دوره نوجوانی و جوانی و راهکارهای مقابله با آن
دوره نوجوانی و جوانی، حساس‌ترین، ارزشمندترین، سرنوشت‌سازترین و تربیت‌پذیرترین دوران زندگی هر انسانی است ولی در عین حال، این دوران می‌تواند آسیب‌پذیرترین مراحل زندگی هر انسان باشد.
- آیا به‌راستی جوانان عزیز ما تا چه اندازه به حساس‌ترین، ارزشمندترین، سرنوشت‌سازترین و تربیت‌پذیرترین دوران زندگی خود توجه دارند؟
- آیا همه جوانان ما به آسیب‌پذیرترین دوران زندگی خود، آگاهی مناسب دارند؟
اینجاست که در می‌یابیم که این دوران، مراقبت پذیرترین دوران حیات انسان است و شدیداً محتاج مراقبت، نظارت و تربیت "آگاهانه، عالمانه و عاقلانه" است؛ لذا مساله "خودیابی و خودپایی" در این دوران طلایی، ضروری‌ترین امر نسبت به تمام دوران زندگی انسان است. قبل از این‌که به آفت‌ها و آسیب‌های دوران نوجوانی و جوانی اشاره کنیم، ضرورت دارد به ویژگی‌های جوان تراز جمهوری اسلامی، که از پختگی و بلوغ در جهات مختلفی برخوردار است، اشاره کنیم که عبارتند از:
- بلوغ جسمی و بیولوژیکی: بلوغ شایع و معروف که بروز و ظهور صفات ثانویه جنسی است
- بلوغ روانی: پختگی روحی
- بلوغ عاطفی: پختگی احساسات و عواطف
- بلوغ اجتماعی: پختگی و رشد اجتماعی
- بلوغ عقلی: رشد عقلانی و فکری مناسب
- بلوغ شرعی: رسیدن به مرز تکلیف و انجام وظایف دینی
- بلوغ اقتصادی: رسیدن به مرحله استطاعت مالی
- بلوغ سیاسی: پختگی و درایت سیاسی و قدرت تحلیل حوادث و مسائل مختلف
برای دستیابی به هر یک، راهکار مناسب خود را دارد که در این مختصر نمی‌گنجد. اکنون به آفت‌ها و آسیب‌های دوره نوجوانی و جوانی، اشاره می‌نماییم:
- نداشتن مشاور، راهنما و استاد امین و صالح و مناسب
- گزینش دوست های هوس آلود- رفیق‌بازی های افراطی
- تنبلی و وقت کشی‌ها
- خوش‌گذرانی‌های افراطی و بی‌حساب
- بی‌برنامگی، بی‌هدفی و نداشتن دورنمای مطلوب و ارزشی
- وسواس- انعطاف‌پذیری سریع
- استفاده بی‌دریغ و بی‌حساب از فضای مجازی
- خیال‌گرایی و خیال‌پردازی
- خودآرایی‌های افراطی
- گریز از خانه(خانه گریزی)
- بی‌اعتنائی به سنت‌های اصیل مذهبی و ملی
- طغیان و التهاب شهوت و عدم کنترل آن
- جنجال‌آفرینی
- قدرناشناسی از دوران جوانی و انرژی‌ها و استعدادهای ناب آن
- اهمیت ندادن به خانواده، این کانون ارزشمند و تعالی‌بخش انسان
- ضعف بنیه علمی
- جامعه گریزی و انزوا (درون‌گرایی)
- ضعف ارکان اعتقادی
- برون‌گرایی افراطی
- قانون‌شکنی و منضبط نبودن(عدم احترام به قوانین؛ و افتخار به قانون‌شکنی)
- نپختگی و اَدای پختگان را درآوردن
- تقلیدهای کورکورانه و تجددطلبی افراطی
- ناتمام گذاشتن‌ها
- کج تابی‌ها
- غفلت‌ها و از دست دادن فرصت‌ها
- خودسری‌ها و یک‌دندگی‌ها
- امروز و فردا کردن‌ها(تسویف)
- خَجولی، کم‌رویی و ضعف رشد اجتماعی
- شکنندگی و ضعف تاب آوری در برابر حوادث و مسائل
- استرس، نگرنی و اضطراب‌های بی‌جا
- سخت پذیری‌ها
- غرورهای فزاینده
- ضعف اعتمادبه‌نفس
امید است نوجوانان و جوانان عزیز ما به‌خوبی بتوانند آسیب‌ها و گردنه‌های مسیر زندگی خود را شناخته و با پختگی و درایت خاص، با آن‌ها برخورد کنند تا به زندگی سعادتمندانه در این دنیا و آن سرای، به مدد الهی دست یابند.