سواد زندگی
تغییرات دوران ما شتابی فراوان گرفته است و ما اینک شهروند دورانی هستیم که دانش و فناوری و پیشرفت‌های علمی با سرعتی فوق تصور در حال تغییر است. این دگرگونی‌ها درحدی است که حتی ارزش‌ها و مناسبات انسانی را به بازیچه گرفته و تا حدی دگرگون و واژگونه نموده است.
امروز متغیرات فراوانی را در جامعه شاهد هستیم؛ از جمله تغییرِ تعریفِ سواد.
فرهیختگان و نهادهای مختلف، دانش‌ها و مهارت‌های جدیدی را برای زیستن در هزاره کنونی ضروری می‌دانند که بر آن‌ها نام سواد نهاده‌اند.
از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره نمود: سواد عاطفی، سواد ارتباطی، سواد مالی، سواد رسانه‌ای، سواد رایانه‌ای، سواد بهداشتی، سواد فرهنگی، سواد حقوقی و سواد آموزش و پرورش و... .
درمجموع می‌توان گفت که در این عصر و زمان، نیازمندِ بازنگری به مفهوم سواد هستیم؛ چرا که موارد یاد شده، هر یک شاخه‌ای از تنه اصلی، یعنی همان سواد زندگی است.
پردامنه‌ترین، ضروری‌ترین و حیاتی‌ترین سواد‌ها قطعاً سواد زندگی متناسب با زمان است؛ ولی متأسفانه شاهد بی‌دانشی و بی‌توجهی و سهل‌انگاری در این امر مهم هستیم.
حتی این غفلت و جهل، به‌صورت یک امر عمومی در جامعه ساری و جاری است. با این وجود افراد کمی خود را مجهز به این سواد می‌نمایند و از نداشتن سواد زندگی رنج می‌برند و پیوسته به دنبال کسب آن می باشند.
راستی چرا؟
- سواد زندگی چیست؟
سواد زندگی، دانش، بینش و گرایشی است که تنظیم‌کننده راه زندگی سعادتمندانه است و به نسبت برخورداری از آن، عرصه‌های خانوادگی و اجتماعی، قرین توفیق خواهد بود.
سواد زندگی یعنی دانش و آگاهی لازم نسبت به نیازهای شش‌گانه ساختار وجود آدمی.
این ساختارها عبارتند از:
- شخصیت جسمانی که شکل ظاهری او را تشکیل داده و نیازهایی دارد که معمولاً تامین می‌شود؛
- شخصیت عاطفی که مهرورزی و عواطف او را نشان می‌دهد که از مشکلات بزرگ زمان ما است؛
- شخصیت اجتماعی که احساس مسئولیت و تعاون همکاری او را نشان می‌دهد؛
- شخصیت روحی رفتاری که اعتماد به نفس و عزت نفس او را نشان می‌دهد؛
- شخصیت عقلانی که فهم عمومی و قدرت تشخیص او را نشان می‌دهد؛
- شخصیت معنوی که بینش و گرایش‌های الهی او را نشان می‌دهد، که سمت و سو دهنده به دیگر شخصیت‌هاست و در رأس آن‌ها قرار دارد.
طبیعی است هر یک از آن‌ها سواد لازم و مهارت خاصی را در این عصر و زمان می‌طلبد که هنر مردان خداست.
ضرورتِ توجه به سوادِ زندگی از چند جهت قابل توجه و از اهمیت خاصی برخوردار است:
- فشرده شدن روابط انسانی در عصر و زمان حاضر با توجه به وجود شبکه‌های اجتماعی و اینترنت
- گستردگی روابط انسانی و جهان‌شمول شدن آن
- اهمیت و ارزش‌گذاری مناسبات انسانی به‌عنوان یک اصل حیاتی فرا زمان
سواد زندگی بر پایه تکنیک‌ها و ارکانی استوار است که قطعا دانش، بینش و توانشِ آن اصول می‌تواند در بالندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی فوق‌العاده مؤثر باشد.
|
1) تکنیک انعطاف 2) تکنیک دروازه بانی خیر 3) تکنیک اسوه باوری 4) تکنیکی حوصله‌مندی 5)تکنیک تمرکز داشتن 6)تکنیک خاطره سازی 7) تکنیک هویت یابی 8) تکنیک قناعت 9) تکنیک ثبات قدم 10) تکنیک تفهیم و تفاهم 11) تکنیک تکریم دیگران 12) تکنیک مثبت اندیشی 13) تکنیک اقناع 14) تکنیک مراقبت 15) تکنیک غربالگری امور 16) تکنیکی خود ارزیابی 17) تکنیکی مدارا و سازگاری 18) تکنیک معرفت افزایی 19) تکنیک آرام سازی 20) تکنیک همدلی
|
21) تکنیک تغافل 22) تکنیک جوشش (نه دیر جوش و نه سریع جوش) 23) تکنیک شناخت و حفظ حریم‌ها 24) تکنیک تواضع 25) تکنیک کنترل دلخوری و آزردگی‌ها 26) تکنیک حفظ تعادل (کلیدی‌ترین رهنمود پیامبر) 27) تکنیک طراوت و شادابی 28) تکنیک خرد جمعی 29) تکنیک نظام‌مند نمودن اندیشه و رفتار 30) تکنیک سرنخ زندگی 31) تکنیک عزت نفس و اعتماد به نفس 32) تکنیک تعاون و همکاری 33) تکنیک اصلی و فرعی نمودن‌ها 34) تکنیک معنویات 35) تکنیک کار و تلاش 36) تکنیک مهرورزی و مهرطلبی 37) تکنیک انصاف 38) تکنیک هدفداری 39) تکنیک تنوع در زندگی |
تهیه و تنظیم: مصطفی نیلی‌پور