گذری بر حیات فکری و سیاسی قمر بنی هاشم
قلم را یارای وصف او نیست چرا که او را " اَبافاضل " خوانند و این لقب شاید گویاترین وصف او باشد؛ زیرا او برخوردار از فضائل و کمالات گوناگون است تا آنجا که او را تا آستانه عصمت به پیش برده است.
او را امام صادق(علیه السلام) عبد صالحش خواند زیرا به تمامی، مطیع خدا و رسول و امام زمانش بود. امام سجاد(علیه السلام) درباره‌اش فرمود: عمویم عباس که خدایش رحمت کناد خود را فدای امام زمانش کرد و ایثارها نمود تا این‌که دو دستش قطع گردید و خداوند در عوض به او دو بال، عطا فرمود که در بهشت با آن دو بال همراه فرشتگان پرواز می کند.
حیات 34 ساله او معاصر با دوران سه امام بزرگوار است. او چهارده سال با پدر زیست و در خدمت او بود در همین مدت رشادت‌ها به خرج داد، در جنگ صفین در کنار برادرش امام حسین(علیه السلام) ماموریتی ویژه انجام داد و آب فرات را از محاصره سپاه معاویه به در آورد. او ده سال در دوران امامت امام حسن(علیه السلام) زندگی کرد و در خدمت این امام همام بود و همچون سربازی در همه صحنه‌های حساس این دوران تابع امام زمان خویش بود. او ده سال از عمر با برکت خود را در دوران امامت سالار شهیدان سپری کرد. فرازهای خاص زندگی این عبد صالح، در این دوران، درخشان‌ترین است؛ مطیع محض امام حسین(علیه السلام) بود.
او زیباترین کلمات و عالی‌ترین وصف‌ها و احترام‌ها را نثار حضرتش می‌کرد. او را همواره سَیّدی و مَولائی خطاب می‌نمود؛ ولی در آخرین دم حیات شریف خود در حالتی که دو دستش قطع و فرقش شکافته و بر زمین افتاده بود، به ضرورت، او را با عنوان برادری به مدد گرفت.
او تحت تعالیم سه امام بزرگوار، واجد آراستگی‌ها و فضائلی فراوانی گردید. شجاعتش زبانزد خاص و عام در همه دوران‌ها بود. ولی بزرگترین ویژگی این ابرانسان که موجب ماندگاری او شد و ائمه ما مهر تاییدی بر آن دارند و زائران او هر روز و هر روز آن حضرت را با آن صفت برجسته می‌ستایند "عبد صالح" بودن اوست و در این راه چه محنت‌ها و خطر پذیری‌ها نمود. با همه خصائص برتر که داشت هیچگاه غرّه نشد. همواره امام‌شناس و ولی‌شناس بود. از امام زمان خود فاصله نگرفت. با تمام وجود در راه وفای به عهد به امام خود کوشید؛ از همین روی او را نافذالبصیره اش خوانند چرا که از افق فوق العاده‌ای از بصیرت برخوردار بود و در این راه، ثبات قدم داشت و حیا و ادب او در همین راه نسبت به امام زمانش از برجستگی خاصی بر خوردار بود.
بزرگترین درس او به ما علاقمندان و محبّین، امام زمان‌شناسی و محنت‌پذیری و ثبات قدم در مسیر ولایت است چرا که او بر این شعار پایبند بود که اگر دستانم قطع گردد هرگز دست از حمایت دینم و امام زمانم بر نخواهم داشت.
نگارش: مصطفی نیلی پور